DOMINGO XIII COMUM

 

Komentario Entrada

Profeta sira iha Testamento Tuan no Jesus iha Testamento Foun, ijiji sira nia saseluk atu radikal tuir Maromak. Elias no Eliseu hatudu ona sira nia moris  no hahalok nudar profeta. Jesus hatudu ona nia moris no hahalok radikal tuir Maromak nia hakarak. Nia liafuan mos maka’as tebes ba ema sira nebe hakarak tuir Nia. Maibe wainhira Tiago ho João husu atu ahi tun hosi lalehan atu han mohu Samaritano sira nebe lakohi simu Nia, Jesus siak sira. Jesus hanorin ita atu maka’as  ba ita an rasik, maka’as tuir Jesus nia liafuan sira, maibe laran luak ba ema sira nebe seidauk hatene lolos Jesus. Loro-loron ita percija aprende halo sacrficio, maibe la bele halo kbiit la’ek sira sai vitima.

Cantico da Entrada

Sal. 46, 2

Povo raiklaran haksolok

hana’i Maromak ho laran tomak.

Oração Colecta

Na’i, ho Ita Nia tulun, Ita halo Ita oan ami moris iha naroman, keta halo ami monu fali ba nakukun laran; halo ami horik nafatin iha lialos nia roman.

Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

- ANO C -

Primeira Leitura

1 Rs. 19, 16b. 19-21

Lia housi Livro Liurai sira nian:

Iha loron hirak neba, Na’i lia tun ba Elias nune’e: “O sei foti Eliseu, Sataf nia oan, housi Abel-Meola, atu hela hanesan profeta iha O nia fatin”. Sai tiha housi neba, Elias hetan duni Eliseu Sataf nia oan. Eliseu fila hela rai ho karau par sanulu resin rua. Eliseu mak kaer par ida ikus. Elias liu housi Eliseu nia oin hodi soe nia tais ba Eliseu nia kbaas. Iha oras ne’e, Eliseu husik kedas karau sira, hodi halai tuir Elias dehan: “Husik lai ha’u ba dehan lia-fuan ruma ba ha’u nia aman no ha’u nia inan. Hafoin, ha’u sei mai tuir o”. Elias hatan: “Bele ba, tan ha’u halo tiha ona buat nebe atu halo ba o”. Eliseu husik tiha Elias, hafoin, nia kaer karau rua hodi oho tiha, hodi duni ai fila rai nian, Eliseu tunu na’an sira ne’e atu fo han nia emar sira. Hotu tiha, nia hamriik, la’o tuir Elias, hodi serbi nia.

Maromak Futar Lia.

Salmo Responsorial

Sal. 15(16), l-2a. 5. 7-8. 9-10. 11

Refrão:

Na’i ha’u nia liman rohan.                            Repete-se

Na’i, ha’u nia Maksoyn, Nia tahan ha’u.

Ha’u dehan ba Maromak:

“Ita ha’u nia di’ak!”

Na’i, Ita haraik kbiit mai ha’u moris,

Ha’u nia moris iha Ita futar liman.           Refrão

Ha’u sei hahi Maromak

tan Nia hatudu dalan mai ha’u,

Mos iha kalan fo hanoin ha’u.

Maromak hela nafatin ho ha’u,

ho Maromak ha’u sei la ta’uk.    Refrão

Ha’u laran haskolok,

ha’u klamar hana’i;

Ha’u isin la hetan susar.

Maromak la husik ha’u mate aat,

Nia la husik ha’u isin dodok.       Refrão

Maromak sei hatudu dalan mai ha’u

ha’u sei haksolok nafatin

iha Maromak futar oin.                Refrão

Segunda Leitura

Gal. 4, 31b-5, 1. 13-18

Lia housi São Paulo nia surat ba sarani sira iha Galacia:

Maun-alin sira: Cristo soy ita, atu ita sai duni ema livre. Tan ne’e, imi laran metin nafatin, keta haraik-an fali, hodi moris hanesan atan. Maun-alin sira; Na’i Maromak bolu duni imi, atu hetan liberdade. Maibe, keta lori liberdade ne’e atu tuir o nia lisan aat. Ne’e la bele! Imi sei moris hodi serbi malu, tuir caridade. Basa, ukun-fuan hotu-hotu habadak ba ida ne’e: “O sei hadomi o nia maluk hanesan o an rasik!” Maibe, imi hatatan malu karik, imi sei hare didi’ak ba: keta halakon malu! Ha’u dehan ba imi: husik Espirito hatudu dalan ba imi, keta fo laran ba imi nia lisan aat. Isin hakarak buat oin ida, Espirirto hakarak oin seluk. Basa, isin ho Espirito la han malu, la la’o hamutuk. Tan ne’e, imi la bele la’o tuir imi nia hakaran. Maibe, Espirito mak hatudu dalan ba imi karik, ne’e katak, Moises nia ukun la kona imi.

Maromak Futar Lia.

Aclamação

Refrão:

Aleluia.                 Repete-se

Jo. 8, 12

Na’i ko’alia: Ha’u mundo nia naroman;

ema se tuir Ha’u, hetan naroman.            Refrão

Evangelho

Lc. 9, 51-62

Na’i Jesus Cristo nia Evangelho nu’udar São Lucas haktuir:

Iha tempo neba, loron nebe Jesus atu husik raiklaran besik daudaun ona. Molok Jesus atu sa’e ba Jerusalem, Nia haruka maun-alin sira ba uluk. Maun-alin sira ne’e la’o daudaun tama iha ema Samaria sira nia knua ida atu buka toba fatin ba Jesus, maibe ema sira iha neba la kohi simu Nia, tan Nia atu sa’e ba Jerusalem. Hare tiha ne’e, Escolante Tiago ho João dehan ba Jesus: “Na’i, Ita hakarak, ami hatun ona ahi housi lalehan atu han hotu tiha sira”. Maibe, Jesus fila oin ba sira hodi haksi’ak sira. Hafoin, sira liu knuan seluk ida. Tuir dalan, ema ida hateten ba Jesus nune’e: “Ha’u sei la’o tuir Ita ba fatin hotu!” Jesus hatan ba nia: “Laku sira iha ai-ku’ak atu toba; manu sira iha knu’uk; maibe, Mane Maksoyn la iha fatin oak ida atu sadere netik nia ulun ba”. Jesus lia tun ba ida seluk: “O tuir Ha’u mai!” Ema ida ne’e hatan: “Na’i, husik ha’u ba lai hakoi uluk ha’u nia aman”. Jesus dehan ba nia: “Husik matebian sira hakoi malu. Maibe, o ba fo hatene Maromak nia Reino”. Ida seluk fali dehan: “Na’i, ha’u sei tuir duni Ita, maibe husik ba lai dehan lia-fuan ruma ba ha’u nia aman no ha’u nia inan”. Jesus hateten ba nia: “Ema se tau ona liman ba knar ruma, hafoin hateke ba kotuk, nia la di’ak ba Maromak nia Reino”.

Lia Maksoyn.

REFLEÇÃO:

Iha Evangelho Domingo ohin nian, Jesus nia resposta  iha oin tolu ba ema nebe hakarak  tuir Nia:

Primeiro: “Laku sira iha ai-kuak atu toba; manu sira iha knu’uk; maibe Mane Maksoyn la iha fatin atu sadere netik nia ulun ba.”

Segundo: Ba ema nebe hakarak tuir Nia maibe hakarak ba hakoi uluk nia aman mate, Jesus dehan:  “Husik matebian sira hakoi malu. Maibe, ó ba fo hatene Maromak nia Reino.”

Terceiro: Ba ema nebe hakarak tuir Nia maibe  hakarak ba uluk halo despedida ho aman-inan sira, Jesus dehan: “Ema sê  tau ona liman ba knar ruma, hafoin hateke ba kotuk, nia la soy ba Maromak  nia Reino.”

                                                                                                                                                                          

Hodi resposta tolu leten ne’e  Jesus hakarak dehan ba ema hotu nebe

hakarak tuir Nia, katak:

Primeiro: Nia rasik kiak, la iha fatin ida nebe garante siguransa atu toba no diskansa diak. Sira nebe mai hodi  hein salario  eh simu  premio diak hosi Jesus, sei  la hetan. Jesus la’os patrão  ida nebe garante  nia membros sira  atu  moris diak ekonomikamente. Jesus kiak no nia emar  sira mos kiak. Hamutuk ho Jesus  sira buka uluk Maromak nia Reino.

Segundo:  Brani  atu husik  ema nebe sira hadomi:  aman-inan, maun-alin sira no kolega sira. Hakarak  tuir Jesus, la daet metin  ba aman-inan no familia sira. Sira mate karik, husik  sira hakoi malu. Jesus  ho Nia emar  sira nia knar  mak  haklaken Maromak  nia Reino. La preokupa ho  aman-inan  nia problema  mundo ne’e  nian.

Terceiro:  La’o ba oin no hateke  ba oin  nafatin  hala’o  Jesus  nia missão. La iha tempo ba nostalgia  tempo passado nian. Jesus husu  nia emar  sira atu tau matan ba buat  ida deit katak  Maromak  nia Reino.

Iha Primeira Leitura, Profeta Elias  radikal ejiji Eliseu atu sai profeta troka nia. Elias ba hasoru Eliseu nebe  sei fila rai ho karau par  sanulu resin rua. Elias hakbesik ba Eliseu hodi  so’e  nia batina iha Eliseu nia kbaas.  Eliseu komprende buat  nebe profeta Elias halo ba nia. Nia husu licensa ba Elias hodi  ba rein nia parente  sira. Eliseu lori kedas karau  par  ida nebe nia uza  atu fila rai. Nia oho karau  ne’e  hodi tunu ho ai nebe  uza atu fila rai.  Karau  mate  no ai fila rai  lakon. Eliseu la’os ona agricultor ida. Nia hahu nia knar  foun nudar profeta ida.

Hirak ne’e  mak Judeu sira nia lisan  wainhira  Rabbi  ida eh Guru ida bolu nia eskolante sira. Eskolante  ida tenke  radikal  hanesan nia Guru. Ikus  mai, Jesus  radikal  liu ijiji nia eskolante sira: “Husik  matebian  sira  hakoi  malu. Maibe, ó ba fo hatene Maromak nia Reino!”

Bom Domingo.

Oração dos Fieis

Maun-alin sira:

Ita harohan ba Ita Aman Maromak atu simu ita nia oração, hodi haraik Nia Espirito Santo mai ita.

1.       Atu haraik moris santo ba Na’ilulik sira, povo sira hotu moris iha ksolok no dame laran, na’i-ulun sira ukun tuir justiça. Ita harohan

2.       Atu halo Nia povo sai santo, haraik tulun atu Nia emar sira halo tuir lia hirak nebe sira hakotu, fo mos kbiit ba kaben-na’in sira hadomi malu lolos. Ita harohan

3.       Atu sarani sira hotu, liu-liu klosan sira, fiar lolos Maromak; sira nebe foin sarani, fiar nafatin, katekumenos sira simu lalais Baptismo, sira nebe la fiar Maromak, buka hodi hetan lalais lialos. Ita harohan

4.       Atu fo liberdade no premio ba sira nebe terus tan hadomi justiça, haraik tulun ba ita nia serviço, fo tempo di’ak atu soy no ukun mundo ho Ninia laran di’ak. Ita Harohan

Maromak laran luak; rona Ita nia familia nia oração, tan nia fiar Ita nu’udar Na’i, nu’udar Aman, haraik Ita Boot Nia tulun ba nia. Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran, hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

Oração sobre as Oblatas

Na’i Maromak,

Ita haraik mai ami Sacramento sira nia kmanek; halulik ami nia buat karan iha Eukaristia ida ne’e. Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

Cântico da Comunhão

Sal 102, 1

Ha’u klamar hahi Na’i Maromak,

ha’u mods tomak hahi Nia Naran Santo.

Depois da Comunhão

Na’i,

ami harohan ba ita;

buat karan nebe ami hasa’e iha Missa ne’e,

ami simu fali iha comunhão nu’udar ai-han moris;

hamutuk ho Ita, tan domin nebe la lakon,

tulun ami bele moris di’ak nafatin.

Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran

hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

DOMINGO XII COMUM

Cantico da Entrada

Maromak haraik kbiit ba Nia povo, tahan Nia povo ho lia Maksoyn. Na’i, sadia Ita nia povo; haraik bensa ba povo rai-klaran, ukun nia tinan ba tinan.

Introdução

“Se mak hakarak salva nia moris, sei lakon moris ne’e. Maibe se mak lakon nia moris tamba Ha’u, sei hetan moris ne’e.”

Jesus koko ona terus barak no lakon ona Nia moris nudar ema. Nia halo buar hirak ne’e  atu salva ita ema sala nain sira. Jesus pronto simu terus no mate atu selu ita nia salan sira. Hodi halo sala eh pecado ita ema halo tusan boot ba Maromak. Tusan boot ne’e  ita rasik la bele kasu. So Maromak nia Oan Mane mesak bele  kasu ita nia tusan ho Nia ran rasik. Jesus Nia dalan maka dalan terus no mate nian atu bele hetan moris hias. Mai ita hakribi ita salan atu ho laran mos bele celebra Eukaristi ne’e.

Oração Colecta

Na’i,

tulun ami moris nafatin ho hamta’uk

hodi hadomi Ita naran santo;

tan tuir Ita hakaran,

Ita la husik sira nebe Ita halibur ona iha Ita domin.

Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran

hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

Primeira Leitura

Zac. 12, 10-11

Lia housi Livro Profeta Zacarias:

Na’i Maromak lia tun dehan: “Ha’u sei fo ba David niaa uma-kain no mos ba ema sira tur iha Jerusalem, neon di’ak no laran kman atu hamulak. Sira sei hateke ba Ema nebe sira sona borus. Sira sei tanis ba Nia, hanesan ema tanis ba oan mane mesak ida; sira sei tanis ba Nia, hanesan ema tanis ba oan kawa’ik ida! Iha loron ne’e, ema sei tanis maka’as iha Jerusalem, hanesan ema tanis iha rai Hadad-Rimon, iha foho leet Meguido!”

Maromak Futar Lia.

Salmo Responsorial

Sal. 62, 2. 3-4. 5-6. 8-9

Refrão:

Ha’u nia Maromak,

ha’u klamar buka Ita Boot. Repete

Na’i, ha’u ma Maromak, ha’u buka Ita Boot;

Ha’u klamar buka bei-beik Ita.

Ha’u isin husu Ita nia tulun,

nu’udar we ida suli iha rai fuik maran. Refrão

Ha’u sei hahi Ita ba nafatin,

Sei tane ha’u liman ba Ita naran.

Sei hetan di’ak mai ha’u isin;

Ha’u sei la kole atu hahi Ita Boot.

Tan Ita tahan ha’u,

Ho ksolok ha’u sei hahi Ita naran.

Na’i, hamutuk ho Ita, ha’u hetan di’ak;

Ita hasai ha’u housi susar laran. Refrão

Segunda Laitura

Gal. 3, 26-29

Lia housi São Paulo nia surat ba sarani sira iha Galacia:

Maun-alin sira: Imi hotu mesak Maromak oan, tan imi fiar Jesus Cristo. Basa, imi hotu nebe simu Cristo nia Baptismo, hafutar an rasik hodi Cristo. La iha ema Judeu, la iha ema Grego; la iha ema atan, la iha ema livre; la iha oan mane, la iha oan feto: imi hotu hamutuk halo ida de’it iha Jesus Cristo. Maibe, imi Cristo ninian karik, imi Abraão nia bei-oan duni, imi sei simu Abraão nia liman rohan nu’udar Na’i Maromak hakotu ona lia atu haraik.

Maromak Futar Lia.

Aclamação

Refrão:

Aleluia. Repete

Lc. 9, 23

Ema ruma hakarak mai tuir Ha’u,

Nia sei hakribit nia an rasik,

Sei simu nia cruz lor-loron hodi tuir Ha’u. Refrão

Evangelho

Lc. 9, 18-24

Na’i Jesus Cristo nia Evangelho nu’udar São Lucas haktuir:

Iha tempo neba, Jesus mesa-mesak harohan; Nia escolante sira hela hamutuk ho Nia. Iha oras ne’e, Jesus husu ba sira: “Ema lubun sira ne’e dehan katak Ha’u se los?” Escolante sira hatan: “João Baptista, balun dehan Elias, balun fali dehan, profeta uluk ida mak moris fali housi mate”. Jesus husu fali ba sira: “Imi dehan Ha’u se los?” Simão Pedro simu hodi dehan: “Ita, Maromak nia Messias”. Jesus bandu sira la bele dehan sai buat ne’e ba ema ida. Hafoin, Jesus dehan tan: “Mane Maksoyn sei terus barak: katuas sira, sacerdote boot sira, ho ema escriba sira sei hewai Nia. Nia sei mate, hafoin liu tiha loron tolu, Nia sei moris hias housi mate”. Jesus dehan ba sira hotu: “Ema ruma hakarak mai tuir Ha’u, nia sei hakribit nia an rasik, sei simu nia cruz lor-loron nian hodi tuir Ha’u. Basa, see hakarak soy nia moris, nia sei lakon moris ne’e; maibe see hakarak lakon nia moris tan Ha’u, nia sei soy duni moris ne’e.

Lia Maksoyn.

Refleção

MESIAS, tuir Judeu sira nia fiar,  katak  ida nebe kbiit wain, lider  ida nebe nunka lakon eh sempre manan. Nia sei hari’i  reino Israel  nebe metin ba nafatin. Mesias  dook  hosi  susar no terus. Tan ne’e  depois Pedro hatan katak Jesus mak Mesias, Nia fo sai katak  Nia sei hetan terus barak hosi katuas sira, sacerdote boot sira no escriba sira no sira sei oho Nia, maibe liu loron tolu sei moris hias.

Jesus esplika klean liu tan ba eskolante sira  dehan: “Se deit  mak hakarak tuir Hau, nia tenke hewai nia an, lori Cruz  hodi la’o  tuir Hau.”

La’o  tuir Jesus ho conceito Judeu sira nian, ne’e la bele – sei hasoru frustrado no lalais lakon esperansa.

Sira nebe komprende katak Mesias bele simu terus no mate – no importante Nia moris hias fali – sira bele tahan la’o tuir dalan Jesus nian. Ba Jesus, Mesias nebe nunka terus no la mate, ne’e  imposivel. Tamba Nia dehan: “Fini musan tenke monu ba  rai no mate, foin fo fuan barak.”

Realidade ita ema nia moris lolos la’o tuir duni Jesus nia doutrina. Atu bele hetan matenek ita tenke estuda maka’as. Atu hetan futuru diak ita percija prepara-an desde ita sei nurak. Atu hetan servisu diak ita percija edukasaun eh treinamento nebe adequado. Liafuan Salmo nian, dehan: “Ita kuda ho mata wen, ita sei ku’u ho ksolok.” Bei-ala sira dehan: “Terus uluk foin hetan ksolok.”  Realidade moris hatudu  mos katak ksolok uluk, ikus hetan terus barak. La hatene servisu, ita nia futuru sei nakukun.

Ita komprende karik  Jesus nia liafuan no fiar metin iha Nia, ita bele hala’o ita nia moris ho matenek.

Bom Domingo!  

Oração dos Fieis

Maun-alin sira:

Ita harohan ba Maromak bele buat hotu, atu Nia rasik tulun ita halo oração, hodi rona ho laran luak ita nia lia-fuan.

1.      Atu Na’i halo boot tan Nia Kreda iha fiar, haraik paz, liberdade no unidade ba Nia; haraik mos perdaun ba nia sala sira hotu. Ita harohan.

2.      Atu ukun-na’in sira mundo nian, ukun ho haraik-an, povo bele halo tuir lolos sira nia obrigação. Ita harohan.

3.      Atu ema riku sira keta tau laran resin ba sira nia riku-soin, ki’ak sira bele simu tulun housi ita nia caridade. Ita harohan.

4.      Atu ita nia klosan sira tuir sira nia obrigação sarani, ita nia Paroquia manas liu tan kona ba moris sarani, hodi Maromak ho ksolok, buka hatene liu tan Nia naran. Ita harohan.

Maromak rohan laek no bele buat hotu; tau matan ho laran luak ba Ita nia povo; haraik tulun no ksolok ba ema sira nebe Ita bolu ba reino rohan laek. Ami harohan ne’e hodi Na’i Jesus Cristo nia naran hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

Oração sobre as Oblatas

Na’i,

simu sacrificio ida nebe halo ita dame ho ami; sacrificio nebe tulun ami, hahi Ita naran; tan kmanek sacrificio ne’e nian, tulun mos ami hasa’e ami nia domin nu’udar buat karan kmanek. Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.

Cantico da Comunhão

Jo. 10, 11. 15

“Ha’u mahein di’ak,

Ha’u fo Ha’u nia moris ba Ha’u nia bibi sira,”

Na’i futar lia.

Depois da Comunhão

Tan Ita Oan Nia futar Isin no Ran hafoun tiha ona ami,

Na’i, ami harohan ba Ita laran luak;

haraik tulun atu kasu tiha ami salan,

ami bele hetan kmanek nebe Eukanstia haraik mai ami.

Ami harohan ne’e, hodi Na’i Jesus Cristo nia naran

hamutuk ho Espirito Santo.

R. Amen.