CONDISAUN ( Pe. Stanislaus Kopong, SVD) (II)

Candidatu ida tenke doutrinado, educado no treinado, antes nia bele simu/halao nia knaar /responsibilidades oi-oin. Nune’e mos ema nebe Jesus bolu sai nia escolante, bolu ba discipu- lado, sira tenke formado no transformado. Wainhira ema ida hatene katak Maromak mak bolu nia, nia tenke iha prosesu conversaun antes nia sai escolante/discipulo nebe nakonu ho esperiensia oi-oin. Kondisaun /ezijensia  hanesan ne’e mos iha Jose no Maria sira nia moris (Mt.1. 18-25). Oinsa Maria nebe la hatene mane ida bele kous no hahoris/tur ahi oan mane ida?  Nia tenke simu conversaun ida, rona tiha lia anjo Gabriel nian. Oinsa Jose, hare katak Maria kous tiha labarik ida, maske nia seidauk moris hamutuk ho nia, bele simu realidade hanesan ne’e? Conversaun  ida Jose tenke simu, depoisde nia rona anjo nia lian katak mak Maria kous ne’e tan kbiit Espiritu Santu nian. Tenke iha conversaun.

Ita nia frakeza oi-oin impede ita, atu hanoin hodi Jesus nia hanoin, no moris hodi fuan/laran Jesus nian.  Sao Paulo, liu nia surat ba sarani sira iha Efesu dehan: Hafoun imi laran ho Espiritu no simu tiha  ema foun, nebe moris tuir Maromak nia ilas iha justisa no santidade lia los nian (Ef. 4. 23). Prosesu konversaun ne’e nunca kompletu. Konversaun lao daudaun. Hakaas’an atu fo ita nia atensaun nebe maka’as ba Jesus ne’e sai IMPERATIVO.Jesus rasik fo ba ita resumu hahalok no regulamenu/norma sira nebe escolante/discipulo ida presisa no mos hato’o kondisaun sira ne’e iha LIAFUAN KSOLOK FOHO NIAN. 

Kondisaun sira mak tuir mai ne’e: Ksolok ba ema sira nebe kiak iha laran, basa reino lalehan sira nian (Mt. 5.3), Ksolok ba sira nebe tanis, basa sira sei hetan ksolok (5.4); ksolok ba sira nebe laran maus, basa sira sei simu rai nuudar liman rohan (5.5). Ksolok ba sira nebe hamlaha no hamrook ba justisa, basa sira sei bosu ( 5.6). Ksolok ba sira nebe laran luak, basa sira sei hetan laran luak (5.7). Ksolok ba sira nebe laran mos, basa sira sei hare Maromak ( 5.8). Ksolok ba sira nebe harii dame, basa ema sei hanaran sira Maromak oan (5.9). Ksolok ba sira nebe ema fo terus tan buka justica, basa reinu lalehan sira nian (5.10). Lia ksolok tuir hakerek nain ida hosi Espana, Jose Luis Martins Descalzo bolu The eight foolies of Christ/8 kebodohan Kristus. Karik ne’e mos ita nia hanoin, ita nia liafuan, ita nia hahalok, Liafuan ksolok ne’e   sai 8kebodohan Krisrus/the eight follies of Christ.Maske nune’e, liafuan ksolok foho nian ne’e  sai meu ida, maneira ida ba prosesu formasaun escolante/disipulo sira nian. Liafuan ksolok ne’e mak halo esolante /discipulo ida formado, transformado.

Kondisaun dahuluk/primeiro: Ksolok ba ema sira nebe kiak iha laran, basa reinu lalehan sira nian     

Kiak iha laran nia sentidu oi-oin. Kiak iha laran nia sentido ida mak ne’e: 1). Hahalok nebe la hetan influensia rico soin/influensia material nian nebe karik/dala ruma bele domina ema nia  moris. Jesus rasik hatudu dalan/medida ba ita. Ita hanoin fali: a.konaba realidade iha Belem: nia moris nuudar ema kiak, simples liu. Haneras no toba iha balada han fatin. Hatudu katak rico soin /influensia material nian la domina nia. Ema tenke sai hanesan ne’e duni. Jesus sai ema laorai iha rai Egipto no mos moris simples iha Nazare.Wainhira Jesus moris iha ema sira leet nia dehan: Laku sira iha kuak, manu sira lalehan nian iha knuuk, maibe Oan Mane la iha fatin atu sadere nia ulun ( Mt. 8.20). Hatudu katak influensia material/rico soin la domina nia. Iha tempo nia atu mate, nia saran nia inan ba ita. Hatudu mos katak influensia material nian la domina nia. Soldado ida taru hare Jesus nia unuk atu monu los base. Unuk sai rico soin ikus liu Jesus nian. Hatudu mos katak buat mundo nian la domina nia. 

2). Kiak iha laran iha sentido: iha rekonhesimento/iha koxiensia kona ba ema ida-idak  nia mukit/kbiit laek/ sira be la iha poder halo sira tau sira nia fiar tomak ba Maromak. Kona ba ida ne’e Jesus hatudu dalan ba ita. Jesus sempre fila ba nia Aman atu hatene los nia Aman nia hakarak. Jesus sempre fila ba nia aman  buka nia aman nia tulun.Jesus sempre fila ba nia aman atu fo agradese  ba  nia tanba nia domin ba Jesus nuudar oan doben. Atu sai Jesus nia escolante, ita tenke sai kiak iha laran dehan katak ita rekonhese /hatene ita rasik nia mukit/kbiit laek, tuir mai atu ita hatene saran ita nia moris tomak ba Maromak. Ksolok ba ema nebe kiak iha laran. Hodi lia seluk, ksolok ba ema nebe hatene los sira nia frakeza, hafoin tau sira nia fiar tomak ba Maromak.

 Iha moris Judeu sira nian, liafuan kiak, sira usa atu dscreve ema nebe hatene haraik’an, ema nebe la iha poder/kbiit nebe tau sira  nia fiar tomak ba Maromak. Salmista sira mos usa liafuan kiak ne’e wainhira sira hakerek: Ema kiak sira hakilar, Maromak rona sira, no hasai sira hosi sira nia susar hotu (salmo. 34.6). Liafuan kiak iha salmo kona mos ba ema diak nebe sai doben Maromak nian. Salmista dehan: Esperansa  ema kiak  nian sei la lakon ba nafatin ( 9.18). Nai sei defende problema kiak sira nian hosi ema (72.4). Nai, iha ita nia laran diak, ita hakiak mukit sira (68.10).

3). Kiak iha laran iha sentido: laran kraik lolos. Laran kraik lolos, laos nar-naran deit/laos halo’an kraik. Laran kraik lolos nebe bele tulun/ajuda ita ida-idak hodi hatene katak ita rasik la bele halo buat ida, maibe hamutuk  ho Jesus ita bele halo buat hotu. Kiak iha laran sai etapa dahuluk /primeiro hosi liafuan ksolok ninian, nebe sai nuudar liafuan 8 beik-ten Cristo nian/the eight follies of Christ. Maske nune’e liafuan 8 beik-ten/the eight follies of Christ bele ajuda ita, bele forma ita  atu bele sente revolusaun boot ida, bele halo mos ita sai escolante lolos Jesus nian, maske karik ita sai ema kliik/ jadi orang aneh iha ema barak sira leet.  

Iha sira nia problemas oi-oin, ema kiak sira nebe hatene sira’an kbiit laek/la iha poder, hatene mos haraik’an hodi tau sira  nia fiar tomak ba Maromak. Hodi lia seluk, ksolok ba ema nebe hatene los sira nia frakeza/kbiit laek tuir mai sira tau sira nia fiar ba Maromak. ninia impaktu hanesan buat ida iha sorin rua nebe kontra malu tuir mai ne’e:Ema sira ne’e sei kore’an hosi sasan hotu, tan sira sei hatene katak, buat hirak ne’e la lori ksolok no hakmatek ba sira. Iha sorin seluk: sira kesi’an los ba Maromak, tan hatene katak Maromak rasik mak bele ajuda sira, fo esperansa no kbiit ba sira. Ema nebe kiak iha laran ne’e mak  ema nebe hatene katak sa’san hotu la iha folin, iha sorin seluk hatene katak Maromak mak folin boot liu hotu.